Хүссэн газар тань шуурхай хүргэдэг унаа болох таксины тухай сонин хачин зүйлс, түүхийг өгүүлье.

Өндөр хөгжилтэй орнуудад таксины жолооч нар өөрсдийн үйл ажиллагааг такси флотын менежертэй уялдуулж, жолооч нарт захиалгын талаарх мэдээллийг радио, утсаар илгээх боломжтой байдаг. Японы таксичид энэ зорилгоор GPS-ийг ашигладаг. Таксины хувьд онцгой шинж чанар нь шар өнгийн, тэгш өнцөгт хэлбэртэй, таксины дээвэр дээр бэхлэгддэг гэрэл юм.

Такси дуудсан зорчигчдын дуудлага эсвэл сайт дээр бөглөсөн өргөдөл нь түгээлтийн төвд очдог аж. Таксины үйлчилгээний давуу тал нь хотын аль ч хэсэгт аль болох богино хугацаанд, ажлын цагийн хуваарийн дагуу үйлчлэх явдал юм. Үүнээс гадна сул талууд ч байдаг аж. Тэдгээр нь:

Үйлчилгээний өндөр өртөг;

Зорчигчдын багтаамж бага;

Сул автомашин байхгүйн улмаас үйлчилгээнээс татгалзах боломжтой;

Олон тооны “хууль бус” таксичид (2010 оны мэдээгээр 85 орчим хувь) байдаг бөгөөд энэ нь такси үйлчилгээний доод түвшин юм. Хоцорч, өөр хаягаар очих, жолооч зарласан үнээс илүү авах гэж оролдох, зорчигч руу халдах үзэгдэл хааяа гардаг...зэрэг юм.

Мөн тодорхой чиглэлүүдээр явдаг таксичид байдаг. Ийм такси автобуснаас ялгаатай нь зөвхөн эрэлт хэрэгцээндээ нийцсэн зорчигчдыг авч, буулгаж өгдөг бөгөөд зөвхөн нийтийн тээврийн зогсоол дээр зогсохгүй, дүрмийн дагуу маршрутын дагуу байрладаг бүх чиглэлд явна. Автобуснаас өөр нэг ялгаа нь цөөн тооны зорчигч юм. Мөн таксинд янз бүрийн ангиллын автомашин ашиглан тогтмол болон тогтмол бус чиглэлд явдаг.

Зарим нэг түүхэн мэдээллээр анхны такси-тэрэг Эртний Ромд үүсжээ. Дугуйн тэнхлэг дээр “таксометр” тогтоосон бөгөөд энэ нь ойролцоогоор 200 метр яваад чулуу нь унадаг энгийн сав байв. Замын төгсгөлд арын хэсэгт байрласан чулуунуудын тоогоор төлбөрийг хийнэ. Такси нь ийнхүү хөгжин хөгжсөөр XIX зууны дунд үед хоёр дугуйтай задгай тэрэг рүү шилжжээ. Энэ нь их хурдан “такси” нэртэй болсон байна. Тухайн үеийн зарим таксинд ядуус мөнгө төлж чадахгүй, баян хүмүүс өөрсдийн хувийн унаатай байсан бөгөөд дунд давхаргынхан зөвхөн онцгой тохиолдолд уг таксигаар үйлчлүүлдэг байв. Үүний шалтгаан нь тээвэрлэлтэд тогтсон жигд тариф байдаггүй байсантай холбоотой. 1891 онд Германы эрдэмтэн Вильгельм Брюн анхны таксометрийг зохион бүтээсэн бөгөөд байдал хурдацтай өөрчлөгдөж эхэлжээ. 1907 онд Английн нийслэлийн гудамжинд таксометрээр тоноглогдсон анхны такси гарч ирэн такси үйлчилгээний эрэлт эрс нэмэгдэв. Таксины зах зээл нь шударга бус жолооч нарыг уг бизнесээ өөрчлөх эсвэл орхихыг албадаж, удалгүй “Рено” компани таксометр суурилуулсан автомашины үйлдвэрлэлийг эхлүүлжээ.

Нью-Йоркийн таксиг шар өнгөөр будаж, заримдаа хар-цагаан шатрын хөлөг шигээр хийх болжээ. Тод өнгийг XX зууны эхэн үед “Yellow Cab” компани сонгожээ. Энэхүү компани нь зөвхөн такси үйлчилгээнд явах зориулалттай автомашин үйлдвэрлэж байв. Шар өнгийг сонгох болсон нь маш энгийн, энэ өнгө холоос ч харагдана.

XX зууны 60-аад оны үед Нью-Йоркийн такси нь диспетчерүүдтэй радио холболттой болжээ. Гэсэн хэдий ч энэ нь зорчигчдоос гомдол дагуулав. Учир нь тухайн дуудлагаар тодорхой хаягаар явж буй машин гудамжинд гар өргөгчдийг авах боломжгүй байсан юм. Өнөөдрийг хүртэл шар таксинуудад диспетчер байдаггүй. Эдгээр такси нь зөвхөн гудамжинд зорчигчдыг цуглуулахад зориулагдсан бөгөөд дуудлагаар ажиллах эрхгүй. Шар таксинаас гадна Нью-Йоркт зорчигч тээврийн үйлчилгээ эрхэлдэг компаниуд байдаг. Жолооч, автомашины үйлчилгээний диспетчерүүд ихэвчлэн радио холболтыг ашигладаг. Тэд тоолуур ашиглахыг зөвшөөрдөггүй. Үүнээс гадна, тэдний машинууд дээвэр дээрээ таксины гэрэлгүй.

Лондоны таксиг уламжлал ёсоор хараар буддаг. Польшийн такси нь ихэвчлэн олон өнгийн байдаг. Хонконгт такси будах гурван төрөл байдаг. Хамгийн түгээмэл нь улаан, ногоон такси нь шинэ дүүргүүдэд, хөх нь Лантау аралд хэрэглэгддэг. Арабын нэгдсэн эмирт улсад таксинууд Герман улсынх шиг кремийн өнгөтэй байдаг бол Сингапурт такси цэнхэр, Тайландад ягаан байдаг.

Цэнхэр өнгийн машин, ялангуяа цэнхэр такси нь жолооч, зорчигчдод бусад өнгийн машинаас илүү аюултай болохыг эрдэмтэд тогтоожээ. Судалгаагаар Сингапурын таксины үйлчилгээ үзүүлдэг сүлжээ компанид гарсан ослын дийлэнх нь цэнхэр өнгийн машинтай холбоотой байсан аж. Цэнхэр өнгийн машин осолд орох нь шар өнгийн таксинаас есөн хувиар өндөр байсан гэнэ.

Мэргэжилтнүүд цэнхэр өнгийн машин нь нүдэнд муу өртдөг, ялангуяа оройн цагаар бүр ч муу өртдөг нь осол гарахад хүргэдэг гэсэн дүгнэлт хийжээ. Иймд эрдэмтэд машин худалдаж авах, таксины үйлчилгээ эрхлэгчид өнгөө сонгохдоо хариуцлагатай хандахыг сануулжээ.

Zindaa.mn